1. ชื่อหน่วยวิจัย

การประยุกต์ใช้เรดอนในทางธรณีฟิสิกส์

Application of Radon in Geophysics

ภาควิชา : ฟิสิกส์

2. สมาชิก : ประกอบด้วย

( 1 ) ศ.ดร.กิตติชัย วัฒนานิกร

ผู้ประสานงานหน่วยวิจัย

( 2 ) ผศ.วิวัฒน์ ตียาสุนทรานนท์

( 3 ) นายจิรพงศ์ สังข์คุ้ม

สมาชิก

สมาชิก

3. หลักการและเหตุผล

ปัจจุบันมีการนำเอาการวัดประมาณก๊าซเรดอนที่ผิวดินมาใช้ในทางธรณีฟิสิกส์อยู่มาก ไม่ว่าจะเป็นในด้านของการสำรวจแร่ยูเรเนียม การศึกษาสภาวะแวดล้อมอันเป็นผลเนื่องมาจากก๊าซเรดอนในดิน การใช้ก๊าซเรดอนในการทำนายแผ่นดินไหว เป็นต้น ทั้งนี้ก็ด้วยสาเหตุที่ว่าก๊าซเรดอนเป็นก๊าซกัมมันตรังสีที่มีต้นกำเนิดจากธาตุยูเรเนียม ซึ่งเป็นธาตุที่นอกจากจะมีมากในแหล่งยูเรเนียมแล้ว ยังเป็นธาตุที่มีอยู่ในหินตามธรรมชาติ โดยเฉพาะหินแกรนิต เมื่อเรดอนเป็นก๊าซจึงฟุ้งกระจายออกไปจากต้นกำเนิด ผ่านตามรอยแตกรอยแยก รูพรุนในหินและดินขึ้นมามายังผิวโลก โดยกระบวนการหลักสองอย่างคือ diffusion และ gas flow โดยที่ครึ่งชีวิตของเรดอนค่อนข้างยาวเทียบกับก๊าซกัมมันตรังสีอื่น ก๊าซนี้จึงเดินทางได้เป็นระยะทางไกลจากแหล่งกำเนิด การวัดปริมาณเรดอนจึงสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในทางธรณีฟิสิกส์ ตามที่กล่าวข้างต้นได้

อย่างไรก็ตาม ยังมีสิ่งที่ต้องศึกษาอีกมากในการประยุกต์ใช้การวัดก๊าซเรดอนในทางธรณีฟิสิกส์ดังกล่าว ไม่ว่าจะเป็นในด้านทฤษฎี diffusion และ gas flow ของเรดอนในดิน เทคนิคการตรวจวัดก๊าซเรดอน หรือแม้แต่ความสัมพันธ์ระหว่างปริมาณก๊าซเรดอนกับการเกิดแผ่นดินไหว การศึกษาเหล่านี้เป็นเรื่องใหม่โดยเฉพาะในประเทศไทย

4. วัตถุประสงค์และเป้าหมาย

( 1 ) ศึกษาทฤษฎีการเคลื่อนตัวของก๊าซเรดอนใต้ผิวโลก

( 2 ) พัฒนาเทคนิคการวัดก๊าซเรดอนที่ผิวดิน

( 3 ) ประยุกต์ใช้การวัดก๊าซเรดอนในทางธรณีฟิสิกส์ ได้แก่

( 3.1 ) การสำรวจแร่ยูเรเนียม

( 3.2 ) การหาความสัมพันธ์ระหว่างปริมาณก๊าซเรดอนกับการเกิดแผ่นดินไหว

5. อุปกรณ์ / เครื่องมือวิจัยหลักที่มีอยู่แล้ว

( 1 ) วัสดุ / อุปกรณ์ภาคสนาม เช่น Portable Gamma Ray Spectrometer, Cellulose Nitrate Film Detectors, Anti-Thoron Membrane, ท่อฝัง Detector ฯลฯ

( 2 ) วัสดุ / อุปกรณ์ สำหรับกัดขยายรอยรังสีอัลฟาใน Detector เช่น NaOH, Thermomix 1442D, มอเตอร์กวนสารละลาย ฯลฯ

( 3 ) อุปกรณ์นับรอยรังสีอัลฟา เช่น Jumping Spark Counter, กล้องจุลทรรศน์ , Video Camera และ Video Monetor (สองชิ้นหลังอยู่ที่ภาคธรณีวิทยา)

6. ผลสัมฤทธิ์ทางการวิจัยในรอบปีที่ผ่านมา

( 1 ) Techakosit, S. and Sungkoom, J., 1997, Uranium Exploration by Measuring Radon at Two Different Depths, Presented at 1 st National Conference on “Geophysics in Prospection for Natural Resources, Engineering and Envioronmental Problems”, Hatyai, Thailand, 31 March - 1 April 1997.

( 2 ) Wattananikorn, K., Techakosit, S. and Jitaree, N., 1996, Field and Laboratory Soil Gas Radon Measurement Technique in Uranium Exploration, presented at 30th International Geological Congress, Beijing, China, 4 - 14 August 1996.

// การวิจัย / ห้องปฏิบัติการวิจัยและหน่วยวิจัย